স্বাস্থ্য ৰক্ষাৰ প্ৰসংগঃ

ইয়াৰ কাৰণ :--     পিত্তকোষ বা gallbladder ৰৰ পৰা সঞ্চিত পিত্ত ৰস, পিত্ত বাহি নলী, bile duct য়েদি আহি ক্ষুদ্ৰান্তৰ প্রথম অংশ বা duodenum ৰ মধ্য অংশত পতিত বা অৱস্থিত হয়।        আহাৰ আদিৰ দোষত কেতিয়াবা এই প...

ইয়াৰ কাৰণ :--   পেটত অকস্মাতে প্ৰবল ভাবে খুঁচ মাৰি বিষ হলে তাকেই শূলবিষ বা colic pain বোলা হয়। এই বিষ সাধাৰণতে একেৰাহে নাথাকে। কেতিয়াবা বাঢ়ে আৰু কেতিয়াবা কমে।     এই বিষ মাত্ৰ এটা কাৰণতে নহয়, ই নানা কাৰণত হোৱা দেখা পোৱা যায়। যেনে :-- ১.  ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ আৰু বৃহৎ অন্ত্ৰ পেশীৰ সংকুচনৰ ফলত যি বিষ হয় তাক অম্ল শূল বোলে। ২.  পিত্তবাহী নলীত (bile duct) পাথৰৰ কাৰণে বিষ হলে তাক কোৱা হয় পিত্তহুল। biliary colic. ৩.  গ্ৰহণী, নাড়ীৰ চাৰিও দিশে অত্যন্ত বিষ, iliacus fossa ত বিষ ও গ্ৰহণী থাকিলে তাকে কোৱা হয় আমজনীত শূল বিষ। ৪.  কৃমিৰ কাৰণে বা বিষাক্ত খাদ্য গ্ৰহণত food poisoning ত পেট বিষ হয়। ৫.  মূত্ৰৰ স্থলীত পাথৰ হলেও পেটৰ বিষ হয়।তাকে বোলা হয় মূত্ৰাশইৰ শূল বা renal colic. এই বিষয়ে পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত বিতংকৈ আলোচনা কৰা হৈছে। ইয়াৰ লক্ষণ সমূহ :-- ১.  পেটত অশয্য বিষ অনুভৱ, কেতিয়াবা কেতিয়াবা তাৰ লগতে প্ৰচণ্ড ভাবে পেট কামোৰণি হয়। কেতিয়াবা নাভিৰ চাৰিও দিশে বা কেতিয়াবা তলপেটত অত্যন্ত বিষ।ৰোগী যন্ত্ৰণাত চটফটাই থাকে। ২.  কেতিয়াবা কুষ্ঠকাঠিন্য থাকে, কেতিয়া...

ইয়াৰ কাৰণ :--      নিম্ন উদৰ অৰ্থাৎ পেটৰ চব অন্ত্ৰ ইত্যাদি যি পাতল আৱৰণৰ দ্বাৰা আবৃত হৈ থাকে, তাকেই অন্ত্ৰাবাৰক ঝিলি বা peritoneum বোলা হয়।      এই ঝিলিত জ্বলন হলে তাকে বোলে অন্ত্ৰাবাৰক ঝিলি জ্বলন বা peritonitis. পেটত আঘাত লগা, এপেণ্ডিচাইটিছ, অন্ত্ৰত বিন্ধা, অন্ত্ৰ অৱৰোধ আদি নানান কাৰণত ই হয়। ইয়াৰ লক্ষণ সমূহ :-- ১.  পেটত তীব্ৰ বিষ। ২.  শীত বা জাৰ লগা আৰু লগতে প্ৰৱল ভাবে জ্বৰ। ৩.  বমি, সিকটি, পেটত বায়ু সঞ্চয়, উগাৰ আদি হয়। ৪.  প্ৰায়ে কুষ্টকাঠিন্ন বা মল মূত্ৰ ৰুধ হব পাৰে। ৰোগী প্ৰায়ে দীঘল দি শুই থাকে, কেতিয়াবা বমিও হয়। ৫.  পূৰ্ণ বা ফিট ফিতিয়া আৰু অতি খৰ গতিৰ নাড়ী এই ৰোগৰ প্ৰধান লক্ষণ। ৬.  কেতিয়াবা বিষ অত্যন্ত বেছি হয় আৰু ৰোগীয়ে ধৰফৰাই বা বাগৰি ফুৰে।        ৰোগীৰ পেট শকত হৈ পৰে আৰু ( rigidity) অন্ত্ৰ লৰচৰ কৰিব নোৱাৰে যাক আমি paralytics ileus বুলি কওঁ। চিকিৎসা বা Treatment :--   এই ৰোগত কেতিয়াবা ৰোগীৰ অকস্মাত অত্যন্ত বেছি অসহনীয় পেটৰ বিষ হব পাৰে। সেইয়েহে শীঘ্ৰে এজন অভিজ্ঞ চিক...

ইয়াৰ কাৰণ :--     খোৱা খাদ্য সমূহ হজম সবৰ বাবে পাকস্থলীৰ পাছতে যি অংশ আছে তাকে আমি অন্ত্ৰ বুলি কওঁ। ইয়াৰ দুটা ভাগ। ক্ষুদ্ৰ অন্ত্ৰ আৰু বৃহৎ অন্ত্ৰ।ক্ষুদ্ৰান্ত অপেক্ষাকৃত ভাবে সৰু কিন্তু সি সুদীৰ্ঘ। আনহাতে বৃহদঅন্ত্ৰ বৰ শকত কিন্তু সিমান দীঘল নহয়।      ক্ষুদ্ৰান্তৰ প্ৰদাহ বা জ্বলনকে Enteritis বোলা হয়। বৃহদঅন্তৰ প্ৰদাহক কোৱা হয় colitis. সাধাৰণতে গ্ৰীষ্মকালত ই বেছি হয়। প্ৰায়ে গ্ৰহণীৰ পৰাও ইয়াক হোৱা দেখা পোৱা যায়। আচল আৰু প্ৰধান কাৰণ হল জীৱানুৰ বা বীজাণুৰ দ্বাৰা দূষিত খাদ্য ভক্ষণ, বা অখাদ্য ভক্ষণৰ কাৰণে হোৱা অজিন্নতা। ইয়াৰ লক্ষণ :--   (ক্ষুদ্ৰান্তৰ প্ৰদাহ বা জ্বলন) ১.  প্ৰথমে নাভিৰ চাৰিও দিশে প্ৰচণ্ড বিষ হয়। ঠিক খুঁচ মাৰি ধৰাৰ দৰে বিষ হয়। ২.  পেটত হেঁচা দিলে লগে লগে বিষ বেছি হয়। ৰোগীয়ে চিঞৰী উঠে। চুপচাপ শুই থাকিলে বিষ কম হয় কিন্তু লৰচৰ কৰিলে বিষ বৃদ্ধি হয়। ৩.  পাছত উডৰামই হয় আৰু ঘন ঘন শৌচ হয়। ৪.  প্ৰায়ে বমি হয়। ৫.  অৰুচি, পেট ঢপধপুৱা, পেটত ভূত ভাট কৰা ইত্যাদি লক্ষণ ও থাকিব পাৰে। ৬.  প্ৰায়ে শৌচৰ ইচ্ছা প্ৰবল ভাবে হয়...

ইয়াৰ কাৰণ :--   বহুদিন ধৰি পাকস্থলী বৰ্ধিত বা ফুলি থকা অৱস্থাকে পাকস্থলী প্ৰসাৰণ বুলি কোৱা হয়। অতিৰিক্ত পানাহাৰ এই ৰোগৰ মুখ্য কাৰণ। ইয়াৰ লক্ষণ :-- ১. অনবৰতে পেট ফুলি থাকে। ২.  ক...

ইয়াৰ কাৰণ :--     সাধাৰণতে পাকস্থলীত ক্ষত ৰোগত বেছি দিন ধৰি ভুগিলে বা পাকস্থলীৰ কেন্সাৰ ৰোগ হলে তাৰ পৰা তেজ বমি বা haematemesis হব পাৰে।    হাওঁফাওঁৰ পৰা যি ৰক্তপাত হয় বা কাঁহৰ সৈতে তেজ বাহিৰ হৈ আহে, ( haemoptysis ) তাৰ লগত ই সম্পূৰ্ণ ভিন্ন বা বেলেগ ধৰণৰ ৰোগ।    পাকস্থলীৰ ক্ষতৰ উপৰিও যকৃতত ৰক্তধিক্য, duodenum ৰ ক্ষত, অতিৰিক্ত ধমণিৰ চাপ, কলা জ্বৰ প্ৰভৃতি নানা কাৰণত ই হব পাৰে। তথাপি যি কাৰণতে ই নহওক লাগে লগে লগেই চিকিসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাতো অতি আৱশ্যক। ইয়াৰ লক্ষণ :--    ১.  মুখ, নাক আদিয়েদি আৰু বমিৰ লগত তেজ বাহিৰ হয়। ২.  অনবৰতে বমি বা বমি বমি ভাব থাকে। ৩.  বেছি অনিয়ম হলে তেজ বমি বেছি হয় আৰু নিয়ম অনুসৰি চলিলে ই কমি থাকে। ৪.  তেজ বমিৰ আগতে বা আগমূহুতত পেটৰ বিষ বা পেট গধুৰ গধুৰ ভাব হয়। ৫.  অজিন্নতা, অনবৰতে মুখত নিমখীয়া নিমখীয়া লগা, দুৰ্বল নাড়ী, দীৰ্ঘনিশ্বাস, অৱকসন্নতা, মূৰ ৰিমজিম কৰা আদি লক্ষণ ও থাকে। অধিক বা প্ৰচুৰ পৰিমাণে তেজ বমি হলে ৰোগী collapse হৈ মৃত্যু ও হব পাৰে। ৬.  বমিৰ লগত ৰক্তস্ৰাৱ বা তেজ ওলোৱাতো চব ...

ইয়াৰ কাৰণ :--   Gastric cancer বা আন্ত্ৰিক কৰ্কট ৰোগ সৃষ্টিৰ নিৰ্ধাৰিত মূখ্য কাৰণ অদ্য পৰিমিত অজ্ঞাত বুলিয়ে কব পাৰি। দীৰ্ঘদিন ধৰি Gastritis বা gastric ulcers ত ভুগি থাকিলেও এই ৰোগ হব পাৰে। এই ৰোগত অস্বাভাৱ...

ইয়াৰ কাৰণ :--     দীৰ্ঘ দিন ধৰি পাকস্থলীৰ জ্বলন ৰোগত ভুগিলে তাৰ ফলস্বৰূপে পাকস্থলীৰ ক্ষত ৰোগ বা gastric ulcers ৰোগৰ সৃষ্টি হয়।কেতিয়াবা আকৌ আগতে জ্বলন আদি নোহোৱাকৈএ হঠাৎ ক্ষত বা ulcers হব পা...

ইয়াৰ কাৰণ :--    সাধাৰণতে অম্লৰোগ বা পাকস্থলীত বেছি মাত্ৰাত অম্ল নিঃসৰণৰ কাৰণে অম্লৰোগ বা Gastritis হয়।    বহুতে কিন্তু Gastritis বা gastric ulcers একে ধৰণৰ ৰোগ বোলি ধাৰণা কৰে। কিন্তু তেনে ধাৰণা ভুল। য...

ইয়াৰ কাৰণ :--    এই ৰোগক আমাৰ গাঁৱলীয়া ভাষাত জহনী বা হাইজা ৰোগ বুলি কোৱা হয়। এই ৰোগত অতি অধিক পৰিমাণে শৌচ আৰু বমিও হয়। ইয়াৰ প্ৰধান লক্ষণ হল, ধাৰাখাৰে বমি আৰু শৌচ একে লগে হয়।    যি বীজাণুৰ পৰা এই ৰোগৰ উৎপত্তি হয় তাৰ নাম হৈছে vibrio cholerae. এই বীজাণু সমূহ দেখাত প্ৰায় ইংৰাজী কমাৰ  ( , ) দৰে। সেয়েহে ইয়াক comma bacilli ও বোলা হয়।    মাজে মাজে পৃথিৱীৰ বহুদেশত এই ৰোগে ভয়াবহ তাণ্ডৱৰ সৃষ্টি কৰি আহিছে। এনেবোৰ epidemic ত হাজাৰ হাজাৰ মানুহৰ মৃত্যু হৈছিল। আমাৰ ভাৰতবৰ্ষৰতো বহু ঠাইত ই মহামাৰী ৰূপে দেখা দি আহিছে। অতি বেছিকৈ পানীৰ দৰে শৌচ আৰু বমি হোৱাৰ কাৰণে শৰীৰৰ পানীৰ ভাগ কমি যাবলৈ ধৰে। আৰু ইয়েই হল এই ৰোগত মৃত্যুৰ মুখ্য কাৰণ। তেজত পানীৰ পৰিমাণ কমি গলে পেশী সমূহৰ সংকুচন বা muscular cramps আৰম্ভ হয়। তাৰ পাছত লাহে লাহে হৃদপিণ্ডৰ ক্ষমতা কমি আহে। cramps ৰ পাচত আহে coma বা চেতনা লোপ অৱস্থা। অৱশেষত ইয়াৰ ফলত ৰোগীৰ মৃত্যু হয়। তেজত sodium chloride বা নিমখ আৰু পানীৰ অংশৰ অভাৱেই মৃত্যুৰ ঘাই কাৰণ। শৰীৰৰ পৰা পানী ভাগ শৌচৰ লগত বাহিৰ হৈ যায় বাবেই এনে অৱস্থাৰ সৃষ্টি হয়। ইয়াৰ কাৰ...